Aanpak VUB-UZ Brussel kan patiënten met hersentumor twee tot zelfs vier jaar hervalvrij houden
In een lopende studie van de Vrije Universiteit Brussel, samen met het universitair ziekenhuis UZ Brussel, blijven vijf van de negentien patiënten met een agressieve hersentumor meer dan twee jaar vrij van herval. Twee onder hen zelfs langer dan vier jaar. Het zijn uitzonderlijke lichtpunten in een domein met doorgaans lage overlevingskansen en een sterke aanwijzing dat een nieuw spoor, immunotherapie die rechtstreeks in de hersenen wordt toegediend, perspectief biedt.
De kern van het onderzoek van medisch oncoloog Bart Neyns en zijn team draait al bijna twintig jaar om immunotherapie: een behandeling die het eigen afweersysteem van de patiënt stimuleert om kankercellen aan te vallen. Normaal beschermt dat systeem ons tegen virussen, bacteriën en schimmels. Kankercellen ontstaan uit eigen lichaamscellen, maar dragen afwijkende kenmerken. In principe kan het immuunsysteem die herkennen, alleen slaagt een tumor er vaak in zich aan die afweer te onttrekken.
Immunotherapie rechtstreeks in de hersenen
Het huidige onderzoek van het VUB–UZ Brussel-team gaat een stap verder dan de klassieke toediening via infuus. In hun meest experimentele aanpak wordt immunotherapie rechtstreeks in de hersenen toegediend, nabij of in het gebied waar de tumor zich bevindt. Die strategie is gedurfd, maar precies daar zien de onderzoekers de eerste duidelijke signalen van langdurig effect. Een deel van de patiënten blijft namelijk meer dan twee jaar hervalvrij, en enkelen zelfs meer dan vier jaar - en dat bij een ziekte waar herval bijna de norm is. Voor Neyns is dat geen reden tot triomf, maar wel een krachtige motivatie: het bewijst dat het kán.
Neurochirurgie en technologie
Het onderzoek is nauw verweven met de neurochirurgie. Dr. Johnny Duerinck, neurochirurg in UZ Brussel, het ziekenhuis van de Vrije Universiteit Brussel, opereert de hersentumorpatiënten en dient in de onderzoekscontext de immunotherapie chirurgisch toe. Bij hersentumoren, en zeker bij gliomen, is er zelden een nette, scherp afgelijnde massa. De tumor groeit infiltratief: tumorcellen dringen diep door in het omliggende hersenweefsel, vaak verder dan op MRI-beelden zichtbaar is.
Daarom werkt Duerinck met een team aan een combinatie van weefselanalyses en geavanceerde beeldvorming, gekoppeld aan AI-algoritmes. Die preciezere chirurgie is essentieel, niet alleen om de tumormassa te verkleinen, maar ook om op de juiste plaats en onder de veiligste omstandigheden immunotherapie toe te dienen.
Het onderzoek van prof. Neyns, dr. Duerinck en hun collega’s naar immunotherapie bij hersentumoren wordt slechts deels door klassieke onderzoeksfondsen gedekt. Extra middelen zijn nodig om meer patiënten in studies te kunnen opnemen, technologieën zoals AI-ondersteunde beeldvorming verder te ontwikkelen en veelbelovende behandelingen sneller naar de kliniek te brengen. Kortom: meer levens te redden.
Video: kankeronderzoek geeft hoop
“Ons onderzoek focust zich al meer dan twintig jaar voornamelijk op de toepassing van immunotherapie. Wij zijn hierbij volledig afhankelijk van financiële steun.”
"Het aantal mensen dat met kanker leeft, zoals met een hersentumor, wordt zwaar onderschat. Daarom is grondig onderzoek naar effectieve behadelingen broodnodig."
"Dokter Bart Neyns en zijn team stonden altijd klaar om ons het baanbrekende immunotherapie-onderzoek toe te lichten, ook na het overlijden van mama."
"Patiënten die plots de diagnose van een hersentumor krijgen, hebben nood aan perspectief en aan hoop."
Bio
Prof. dr. Bart Neyns (VUB/UZ Brussel) is medisch oncoloog en diensthoofd Medische Oncologie. Hij promoveerde aan de VUB na onderzoek naar de genetische basis van kanker en innovatieve virusgebaseerde therapieën. Zijn loopbaan staat in het teken van nieuwe behandelingen voor melanoom, glioblastoom en dikkedarmkanker. Met meer dan 140 publicaties en jaren klinisch onderzoek blijft hij een toonaangevende stem binnen de oncologie.
