VUB-project ‘Intiem Verlicht’ wil bijdragen aan seksuele gezondheid
De Warmste Week zet dit jaar in op initiatieven die het leven van mensen met onzichtbare ziekten verbeteren. ‘Intiem Verlicht’ is een project van de VUB dat intimiteit en seksualiteit bij pijnpatiënten uit de taboesfeer wil halen. Initiatiefnemers zijn pijnexpert professor Lisa Goudman en professor Maarten Moens, coördinator van de pijnkliniek van UZ Brussel, het ziekenhuis van de Vrije Universiteit Brussel.
Wat houdt jullie project precies in?
Lisa Goudman: “In onze job zijn we vooral bezig met mensen die chronische pijn lijden. Doen we bij hen een bevraging over wat zij belangrijk vinden, dan is het antwoord steevast: ‘Weer gelukkig zijn’. Vanuit die gedachte zijn we gaan nadenken hoe we hun levenskwaliteit kunnen verbeteren. In eerste instantie wordt daarbij vaak aan een fysieke behandeling gedacht, maar wij wilden in dit geval bewust inzetten op het psychologische aspect, meer bepaald op de intimiteit en seksualiteit met hun partner. Dit thema zit helaas nog altijd in de taboesfeer: er wordt nauwelijks over gepraat, ook niet met artsen en daardoor wordt het dus vaak ook over het hoofd gezien. Zo is ons project ‘Intiem Verlicht’ ontstaan. Concreet willen we vanaf volgend jaar om de twee weken een fysieke ontmoetingsplek organiseren, waar mensen met chronische pijn én hun partner in gesprek kunnen gaan over intimiteit en seksualiteit, onder andere met lotgenoten, maar ook met seksuologen, psychologen, relatietherapeuten. Het doel is om intimiteit meer bespreekbaar te maken en het taboe te doorbreken.”
Maarten Moens: “In de dagelijkse praktijk van ons ziekenhuis is het alvast een topic waar zelden over gepraat wordt, noch door de artsen noch door de patiënten zelf. Wat een gemiste kans is, aangezien intimiteit en seksualiteit onze gezondheid voor een groot deel mee bepalen. Door die thematiek te belichten willen we niet alleen de patiënten helpen, maar ook hun partner en naaste omgeving, die een cruciale rol spelen in het zo positief mogelijk omgaan met de onzichtbare ziekte die chronische pijn toch is. Binnen dit kader bieden we iedereen de kans aan om hun ervaringen te delen en advies te vragen.”
“Als patiënt moet je al sterk in je schoenen staan om hier zelf hulp over te vragen én je arts in vertrouwen te nemen”
Op welke manier voelen jullie de nood bij patiënten om hierover in gesprek te gaan?
Lisa: “Uit een bevraging bij artsen hebben we geleerd dat ongeveer zestig procent het seksueel functioneren nooit of zelden bespreekt, terwijl 35 procent vindt dat het de taak is van de patiënt om eventuele seksuele problemen naar voren te brengen. Alleen moet je als patiënt sterk in je schoenen staan om hier zelf hulp over te vragen én je arts erover in vertrouwen te nemen. In de praktijk gebeurt dat zelden of nooit. Daar willen we met dit initiatief graag een antwoord op bieden. Eerder ontwikkelden we al een webapplicatie, waarin we ondersteuning geven om die pijn beter te leren aanvaarden en ermee om te gaan."
"In de toekomst willen we daar graag enkele modules aan toevoegen, die kunnen helpen bij problemen die pijnpatiënten ervaren op het vlak van intimiteit en seksualiteit.”
Maarten: “Ook de timing van ons project is niet onbelangrijk. Je moet weten dat de huidige federale regering klinisch seksuologen wettelijk wil erkennen, zoals vastgelegd in het regeerakkoord. Dat toont aan dat seksuele gezondheid ook voor de overheid een cruciaal thema is. Alleen is het nu zaak om dat belang ook naar de patiënten zelf te vertalen. Daar willen wij ons steentje in bijdragen.”
“Door op de relatie en connectie met anderen te werken, willen we van de patiënt weer een ‘volwaardige‘ partner maken”
Wat zou er nog beter kunnen in het behandeltraject van pijnpatiënten?
Maarten: “Door het behandeltraject niet langer te oversimplificeren via een pijnscore, maar door een algemeen of holisitisch beeld van de pijnpatiënt in kwestie te hanteren. Chronische pijn gaat niet alleen om de pijnintensiteit, maar ook om de pijnbeleving. En daar hoort ook de beleving van intimiteit en seksualiteit bij. We zien het als onze taak om die twee werelden via wetenschappelijke studies én bekendmaking en erkenning op (inter)nationaal vlak bij elkaar te brengen.”
Lisa: “Als iemand lijdt aan chronische pijn, heeft dat een enorme impact op de patiënt zelf, maar ook op zijn of haar directe omgeving. Ik denk dan aan de kinderen die huishoudelijke taken moeten overnemen, de partner die zijn of haar relatie vaak compleet ziet veranderen, enzovoort. Via ons project willen we van die patiënt opnieuw een ‘volwaardige’ partner maken door onder andere op die relatie en connectie met anderen te werken.”
Maarten: “Door niet alleen de patiënt, maar ook de omgeving en behoeften actief te betrekken in het behandeltraject, vergroot je de kans op een positieve gezondheidsboost, zowel voor de patiënt zelf als voor zijn omgeving. Samen kom je immers verder dan alleen.”
Tot slot: waar en wanneer vinden die eerste bijeenkomsten plaats?
Lisa: “Die starten in maart 2026 en zullen in eerste instantie in Oost-Vlaanderen plaatsvinden. Ook de invulling ervan – het format zeg maar - willen we testen. De ene keer nodigen we een seksuoloog uit, de andere keer partners die hun ervaring in intimiteit willen delen. Op basis van directe feedback van de deelnemers willen we ons project op punt stellen en ook uitbreiden naar de rest van het land. De concrete planning wordt vanaf begin volgend jaar bekend gemaakt, zowel via pijnverenigingen als via social media. Zodat iedereen die er baat bij kan hebben, ook de weg ernaartoe vindt.”
Bio
Prof. dr. Lisa Goudman (VUB) is FWO-postdoctoraal onderzoeker en docent aan de VUB en Florida Atlantic University. Na opleidingen kinesitherapie, manuele therapie, statistiek, epidemiologie en biostatistiek, behaalde ze in 2019 haar doctoraat aan de VUB. Haar onderzoek focust op chronische pijn, neuromodulatie en predictiemodellen, met aandacht voor een brede, mensgerichte benadering van zorg en evaluatie.
Bio
Prof. dr. Maarten Moens (VUB/UZ Brussel) is neurochirurg, gespecialiseerd in neuromodulatie en actief op de dienst Neuro-angiografie. Hij studeerde geneeskunde aan UHasselt en de VUB, en voltooide zijn opleiding neurochirurgie in UZ Brussel. In 2008 promoveerde hij met onderzoek naar functionele neuro-imaging bij rugchirurgiepatiënten. Zijn klinische werk en expertise bouwen voort op jaren ervaring in complexe zorg en innovatie binnen de neurochirurgie.
De STIMULUS Research Group van de VUB is een onderzoeksgroep en opleidingscentrum die zich bezighoudt met neuromodulatie. Dat is een techniek waarbij zenuwen worden beïnvloed met elektrische stroom of medicijnen. De groep doet onderzoek naar deze techniek en geeft er ook les over.
